Deel 3 van een blogserie Uitgangspunten voor een goed gesprek op/over het werk.
– Hanny Post en Letty Wessels

Deel 1: Van praten over problemen en oude koeien naar oplossingen en de gewenste toekomst

Deel 2: Verantwoording afleggen of verantwoordelijkheid geven… hoe praat je met elkaar?

Doen waar je goed in bent en waar je blij van wordt geeft energie en voldoening en maakt je werkdag een stuk plezieriger. Een eenvoudig principe, maar niet gemakkelijk in praktijk te brengen. Wat helpt om het voor elkaar te krijgen?

Wat maakt het zo moeilijk?

Werkzaamheden worden vaak gepresenteerd als vaststaand pakket en verdeeld naar rol of functie. Mensen komen soms niet op het idee om werkzaamheden uit te ruilen of te verdelen en het werk beter te laten aansluiten bij wie iemand is. Collega’s weten ook niet altijd van elkaar waar ze goed in zijn en staan zelden stil bij de vraag waar hun teamgenoot blij van wordt.
Het gesprek hierover wordt nog te weinig gevoerd omdat er onvoldoende tijd voor wordt vrijgemaakt en de aandacht gaat naar de inhoud van het werk. Veel teams hebben daarom weinig ervaring in het voeren van zo’n gesprek. Het kan spannend zijn het onderwerp in te brengen.
Uiteindelijk wordt iedereen er beter van, maar loslaten van bestaande zekerheden kan op de korte termijn ook gedoe opleveren. En voor je het weet, zit je de hele vergadering te praten over problemen en worden oude koeien uit de sloot gehaald.

Moet je er dan maar niet aan beginnen?

Beter van wel! Een gesprek uit de weg gaan heeft net zo goed een prijs. Het levert misschien op de korte termijn rust op, maar je blijft daarna nog jaren dingen doen waar jij geen lol aan beleeft of heel moe van wordt, terwijl jouw collega, die er geknipt voor is, ook geen kans krijgt te doen waar hij energie van krijgt. Jammer voor beide.

“De basis voor een waardig gesprek is aandacht en oprechte interesse.”

Wat helpt het gesprek te voeren?

Het loont om hierover in gesprek te gaan. Een goede match tussen werkzaamheden en talenten is goed voor de kwaliteit van het werk en goed voor de weerbaarheid van de mensen. Een betere balans tussen werk wat moet en werk waar je energie en voldoening uit haalt voorkomt dat mensen opbranden. Om dit gesprek te voeren zijn er drie aandachtspunten die bijdragen aan energie en motivatie in het gesprek:

1. Het perspectief van waaruit je kijkt: gericht op oplossingen en wat er goed gaat. (lees blog 1)
   En van daaruit doelgericht ontdekken, waarderen en versterken wat goed gaat, wat je allemaal in huis hebt en hoe je daar energie uit kunt halen.
2. Tegemoet komen aan ieders psychologische basisbehoeften: competent, verbonden en autonoom. (lees blog 2)
   Met uitnodigende, onderzoekende en waarderende vragen deel je met elkaar wat je belangrijk vindt, welk toekomstperspectief je voor ogen hebt en hoe je daarmee wilt beginnen. Wat doe je al wat werkt? waaraan merk je dat het werkt? Wat zou je nog meer kunnen doen om een stap verder te komen?
3. De houding en uitgangspunten ofwel vooronderstellingen van waaruit je met elkaar praat. (deze blog)

De basis voor een waardig gesprek is aandacht en oprechte interesse. In plaats van de vergadering van straks in je hoofd alvast voorbereiden, ben je met je volle aandacht in het hier en nu, bij jezelf en bij de ander. In plaats van tussendoor je telefoon te checken ben je benieuwd naar de beleving van je gesprekspartner. Daarbij kun je een aantal helpende vooronderstellingen als uitgangspunt nemen. Door te denken en spreken vanuit deze vooronderstellingen doe je recht aan de psychologische basisbehoeften (zie blog 2) van de ander en krijgt hij een goed gevoel over zichzelf.

Helpende vooronderstellingen van waaruit je denkt en spreekt:

1. Iemand is zelf de expert op het gebied van zijn eigen leven en werk.
   Je collega heeft zelf meestal heel bruikbare ideeën over hoe hij een probleem moet oplossen of zijn doel kan bereiken. Door goede vragen te stellen kun je je gesprekspartner helpen zich daarvan bewust te worden en te motiveren tot actie.
2. Iemand bezit alle vermogens en hulpbronnen om zijn (professionele) leven meer in de door hem gewenste richting te sturen.
   Is er ruimte voor verbetering? Dan zijn er ook altijd mogelijkheden. Met onderzoekende vragen vanuit een waarderend perspectief kun je je gesprekspartner helpen zich bewust te worden van zijn kracht en persoonlijke kwaliteiten die hij kan inzetten voor positieve verandering.
3. Als iets werkt, doe er meer van. Werkt iets niet, doe iets anders.
   Om te weten of iets werkt is het belangrijk om stil te staan bij waar je naar toe wilt, waar je nu staat en hoe je het nu doet en wat er nodig is om verder te komen. Dat betekent dat je regelmatig de tijd moet nemen om uit de waan van de dag te stappen en met jezelf/ met elkaar te reflecteren op hoe je bezig bent. En kun je ook een vorm kiezen die uitnodigt en er een energieke en speelse bezigheid van maakt.
4. Kleine veranderingen kunnen een groot verschil maken. ‘Elke dag een draadje is een hemdsmouw in het jaar’ geeft het aloude principe van kleine stappen goed weer. Grote doelen kunnen een aantrekkelijk perspectief geven, zoals denken aan een opgeruimd huis. Maar als je vervolgens gaat nadenken over hoe je dat voor elkaar krijgt –niet alleen alle kamers, maar ook de kelder, zolder en schuur moet worden opgeruimd- kan de moed je direct weer in de schoenen zinken. Aantrekkelijker is het om er een kleinigheid van te maken door met jezelf af te spreken elke dag of elke week één ding, hoekje, kastje of lade op te ruimen. Dat heeft twee voordelen. De kans dat je het daadwerkelijk gaat doen wordt aanzienlijk groter én je werkt aan gewoontevorming: je brein ontwikkelt een neurologisch pad voor opruimen waardoor je er gemakkelijker toe komt

Deze vooronderstellingen leggen de focus op een oplossingsgericht en waarderend perspectief. Van daaruit is het gemakkelijker de juiste vragen te stellen en met elkaar te ontdekken en te leren, hoe je op je best functioneert

Wil je hiermee aan de slag en ben je op zoek naar een speelse vorm en inspirerende vragen?

Het OpWaardeerSpel, gebaseerd op de uitgangspunten van het oplossingsgericht werken en een waarderend perspectief, is bedoeld om met elkaar in gesprek te gaan over wat belangrijk is om succes en plezier te hebben in het (vrijwilligers)werk. De 14 thema’s en 41 uitnodigende vragen geven structuur aan het gesprek en nodigen professionals of teams uit successen uit het verleden te verbinden met de door hen gewenste toekomst.
Voor evaluatie, intervisie, teamontwikkeling en (zelf)reflectie op een positieve en speelse manier.
Meer lezen of bestellen: http://www.opwaardeerspel.nl